Sport- en cultuurcomplex Uyttenhove – Hoogwaardige prefab betonproducten voor een duurzame buitenbeleving
Het heeft wat voeten in de aarde gehad maar sinds enige tijd heeft Lochristi met het gloednieuwe sport- en cultuurcomplex Uyttenhove er een mooie trekpleister bij. De Oost-Vlaamse gemeente had al lange tijd een grote behoefte aan nieuwe accommodaties voor haar bloeiende sport- en verenigingsleven. In een vlak, suburbaan landschap ontwierp BULK architecten cvba een multifunctioneel gebouw dat het midden houdt tussen een groot publiek huis en een industrieel-agrarische figuur. Buiten zorgen groen en prefab beton voor een speels en uitnodigend entreeplein, in synergie met het gebouw. Met dank aan de kwalitatieve producten van Marlux-Stradus nv (STRADUS), het mooie ontwerp van Stefan Morael bv en de uitwerking door Avantgarden nv.
Het nieuwe Uyttenhove combineert functionele, praktische en organisatorische kwaliteiten met een hoge belevingswaarde. Compactheid, oriëntatie, akoestiek en energetische eisen waren bepalende factoren voor de opbouw. BULK opteerde voor een helder en leesbaar gebouw, dat toch de nodige ruimtelijke verrassingen en veel daglicht in zich draagt. Uyttenhove is een publiek (passief)huis dat zijn gebruikers uitdaagt en verwelkomt. Iedere deelfunctie krijgt een eigen karakter: de sporthal met gelamineerde houten liggers en houten plafond, verzonken in het landschap, de polyvalente zaal met betonnen cassetteplafond en lage galerijen voor exposities, het café met licht stalen vlinderdak en de foyer met sculpturale gemetselde wanden.
In harmonie met het gebouw
BULK architecten haalde de ontwerpwedstrijd voor zowel het gebouw als de openbare ruimte binnen. Een belangrijk gegeven want zo kon een mooie synergie tussen gebouw en plein gewaarborgd worden. “In de wedstrijdfase bedacht BULK architecten in samenwerking met landschapsarchitect Stefan Morael het landschapsconcept, waarna het project in de ijskast verdween”, vertelt Maarten Eggermont, landschapsarchitect bij Avantgarden. “Toen het weer ontdooide, werd Avantgarden ingeschakeld voor een actualisatie en de technische vertaling. Zo konden wij verder werken op de eerdere uitgewerkte basisprincipes, met een sterke focus op hedendaagse materialisatie. We keken al heel snel in de richting van prefab beton maatwerk, betontegels en waterpasserende materialen voor een kwalitatieve en hedendaagse realisatie.”
Een visuele match met het gebouw was daarbij onontbeerlijk. Maarten Eggermont: “De frisse en warmte tinten van het gebouw, waarin hout met licht schrijn- en staalwerk wordt gecombineerd in samenhang met de straatnaam ‘zavel’, bepaalde de keuze voor een warmgeel, zavelkleurig pallet. Voor de stenen aan de inkom kozen we voor een reeks met prominente beige-gele tinten. En de meest grijze kleurtoets in die tegel loopt op een subtiele manier over in het straatmeubilair verder op het plein. Het betonnen uitzicht mocht zeker aanwezig zijn, maar een frisse toets was cruciaal voor een mooie harmonie met het gebouw. Die harmonie wordt ook doorgetrokken in het geknikte voorgevelaanzicht. Die knik komt op verschillende plaatsen terug, van de brievenbus tot de plantvakken. Het was een must voor BULK architecten om het project in totaliteit te beheren zodat er geen harde lijn tussen het gebouw en de buitenaanleg zou ontstaan.”
Verhoogde groenvakken en zitmeubilair
Wat de vormgeving betreft, was een royale inkom belangrijk. Maarten Eggermont: “En voor de circulatie naar die ruime inkom hebben we gewerkt met verheven grondvlakken met zitelementen. Zo creëerden we meer een entreeplein dan een vlugge doorgang van parking naar inkom. Het was de bedoeling om het entreeplein echt in the picture te plaatsen en dat is gelukt. Door de groenvlakken te verhogen, wordt de connectie met de passant/gebruiker groter. Ook de bomen, die het overigens goed doen in de bakken, staan hoger en zorgen voor meer groene impact. En dat was nodig want wat de reële oppervlakte betreft, overheerst de verharding op het groene. Maar door het groen te verhogen en het hele plein meer te laten leven, wordt dat evenwicht hersteld. Evenwicht is er ook wat betreft hemelwaterafvoer. Er zijn uiteraard de plantvakken zelf, maar ook alle verhardingen zijn waterdoorlatend, waterpasserend, of voeren hemelwater af naar een kiezelzone. Onder die kiezelzone zitten infiltratiekratten die de doorstroming naar de ondergrond garanderen. Buiten een aantal overstortkolken in de groenzone van de parking zijn er nergens kolken voorzien op de hele site. Op die manier worden de bodem en ondergrondse boomkratten met water gevoed, wat de vegetatie en groeiomstandigheden ten goede komt.”
Voor het zitmeubilair ging Avantgarden in overleg met STRADUS. Maarten Eggermont: “Wat de plantvakken betreft, gingen we voor een combinatie van puur functionele bakken met een recht element en vakken met een uitkragend zitelement. De overgang van die rechte elementen naar de zitelementen gebeurt heel subtiel. Er werd besloten om de inspringende zones uit te lichten. Zo ontstonden geen lange lineaire vlakken, maar werden bewust de elementen in prefab maatwerkbeton in de spotlights gezet.”
Hoogwaardige materialen
Net als Avantgarden is ook STRADUS zeer trots op dit project. “De samenwerking met Avantgarden en BULK architecten was heel aangenaam”, vertelt Lien Braem, accountmanager bij STRADUS. “Zoals steeds presenteren we onze stalenkoffer met tal van kleine kleur- en afwerkingsstalen om zo samen op zoek te gaan naar de juiste samenstelling. Belangrijk in dit project is dat er voor de straatstenen gekozen werd uit ons meest hoogwaardige gamma Naturale. Met dit gamma werken we niet op basis van kleurstoffen, maar met kleurechte materialen zoals de beschikbare kleuren van granulaten, zand, cement, … om een bepaalde tint te krijgen. Dat maakt van deze straatstenen de meest hoogwaardige variant op natuursteen. Net als natuursteen gaat onze Naturale dus ook meer leven doorheen de jaren en zijn kleur behouden.”
Niet alleen de keuze van de steen zelf, ook de afwerking is bijzonder. Lien Braem: “Er werd gekozen voor een geslepen en geborstelde afwerking, waardoor je eigenlijk een streelzacht effect krijgt, wat het bijzonder en uniek maakt. Er wordt gesproken over maatwerk, maar interessant voor ons aan dit project is dat we gebruik hebben gemaakt van behoorlijk veel standaardproducten, kleuren en tinten om aan de vraag van de ontwerpers te voldoen. Daarin schuilt onze expertise en het is bovendien budgettair veel interessanter. De zitelementen – uit de Greenline-reeks – kennen eenzelfde verhaal. De ontwerper heeft een bepaald idee, een vorm in gedachten en wij duiken in ons gamma om te kijken wat mogelijk is. Het is dus werk op maat, maar toch hoofdzakelijk vanuit een bestaand gamma.”
Natuursteenlook
Die natuursteenlook van hoogwaardig prefab beton wint volgens Lien Braem steeds meer aan populariteit: “Het Naturale-gamma leent zich perfect voor de imitatie van natuursteen. De doorsnee gebruiker ziet het verschil immers niet. Ook niet doorheen de tijd omdat de stenen hun natuurlijke uiterlijk behouden. In Kortrijk hebben we onlangs een project opgeleverd met een nog meer uitgesproken korrel in de steen. Die marktvraag is gegroeid.” Maarten Eggermont kan dat alleen maar bevestigen: “Als Avantgarden opteren wij voor openbare ruimtes doorgaans voor lichtere tinten. Donkere materialen worden op een regenachtige dag nog donkerder en daar worden de mensen niet gelukkiger van. Daarnaast zorgen lichte tinten voor minder warmteabsorptie en -reflectie, wat in actueel klimaatbestendige ontwerpen van groot belang is. Wij proberen steeds leven in de steen te krijgen. Iedereen kent wel het populaire Terrazzo, maar met de hoogwaardige lijn van STRADUS kan je dat effect perfect benaderen.”
Creatieve oplossingen
Voor Avantgarden is prefab beton een belangrijk materiaal voor het creëren van groene, klimaatrobuuste openbare ruimtes. Maarten Eggermont: “Als landschapsarchitecten proberen wij uiteraard in eerste instantie vraagstukken op te lossen door het gebruik van zoveel mogelijk natuurlijke en vegetatieve elementen. En bij bepaalde prefab betonconstructies gaat dat hand in hand. Zeker naar waterbeheer toe zijn er creatieve oplossingen mogelijk met prefab beton. Zo werden in dit project ook STRADUS-gootelementen toegepast om aan te sluiten op bijvoorbeeld een wadi. De vele mogelijkheden van prefab beton zijn wat dat betreft een heel nuttige tool voor ons om de grens tussen groen en verharding te vervagen.”
“Het voordeel van prefab beton tegenover natuursteen is de kortere keten. Ook de kwaliteit van natuursteen ben je niet altijd helemaal zeker, terwijl onze elementen in perfecte omstandigheden worden gefabriceerd. Wat nog niet algemeen geweten is, is dat we ons Naturale-gamma ook cementvrij aanbieden, wat uiteraard voor een veel lagere ecologische voetafdruk zorgt. De prefab betonwereld innoveert vandaag heel hard om properder te worden en ook STRADUS zit stevig op die trein”, besluit Lien Braem. (NR)
Uyttenhove – Lochristi, 2022
Opdrachtgever: Gemeente Lochristi
Architect : BULK architecten cvba / Avantgarden nv / Stefan Morael bv
Aannemer: VMB Aannemingen bvba
Studiebureau: IRS bv / Bureau De Fonseca bvba / Ingenium bvba
Prefab betonelementen: Marlux-Stradus nv
Cijfers
Stenen uit het naturale-gamme: 930 m²
Zitelementen: 175 m
