Veiligheid inbouwen van bij het ontwerp

Aan de veiligheid op de werf kan op veel manieren worden bijgedragen. Voor prefab beton kunnen tijdens de productie een aantal veiligheidsverhogende voorzieningen worden geïntegreerd. Het gaat om eenvoudige, goedkope en effectieve maatregelen die de monteerder op de werf bijzonder goed van dienst kunnen zijn. Deze voorzieningen moeten dan uiteraard van bij het ontwerp worden meegenomen. Het mooie is dat u op die manier veiligheidsmaatregelen treft, nog vóór de veiligheids-coördinator in beeld komt.

Veiligheidscoördinatoren zijn reeds enkele decennia een must op de werf. Zij worden echter pas bij een project betrokken in de eindfase van het ontwerp. Daarom is het belangrijk dat de ontwerper zelf op de hoogte is van mogelijke veiligheidsoplossingen, zo-dat die in een zeer vroeg stadium op de werf kunnen verschijnen. Nu gebeurt het nog te vaak dat een collectieve valbeveiliging pas wordt toegepast wanneer de vloerelementen geplaatst zijn en de druklaag reeds werd gestort. Dat is laat, want dan zijn de gevaarlijkste werkzaamheden al beëindigd!

Borstwering

Een eerste stap zou kunnen zijn om de prefab elementen in de fabriek te voorzien van ingestorte buizen, schroefhulzen en uitsparingen. Daardoor kunnen tijdens de montage heel gemakkelijk leuningen, hekwerken, vangnetten of veiligheidsgordels bevestigd worden.

Deze hulpmiddelen bevorderen op zich al de veilige manipulatie van de geprefabriceerde elementen en kunnen ook dienen voor de bevestiging van schoren, randbeveiligingen en werkplatforms. Ook uitsparingen voor persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals het pistoolanker, kunnen al van bij de productie voorzien worden.

Ook bij de ontwikkeling van het product kunnen veiligheidsaspecten meegeno-men worden. Traditioneel worden de elementen van verdieping tot verdieping gemaakt, maar ze kunnen evengoed van borstwering tot borstwering worden opgedeeld. Doordat de elementen boven de vloerpas uitsteken doen ze meteen dienst als randbeveiliging tijdens de uitvoering van de werken.

Komen de raam- of deuropeningen tot op het vloerniveau, dan kan in het betonnen kaderelement een randbeveiliging worden aangebracht in de vorm van twee wapeningsstaven. Dankzij deze voorziening is ook bij deur- en raamopeningen het valrisico onder controle en moeten er geen extra maatregelen meer genomen worden. In de afwerkfase kan de randbeveiliging gemakkelijk worden afgeslepen voor de plaatsing van de invulelementen.

Leuningen

Ook via de duw- en trekschoren kunnen veiligheid en montage worden gecombineerd. De schoren worden gebruikt voor de afstelling van de π elementen, maar ze kunnen net zo goed worden ingezet als randbeveiliging van de volgende verdieping.

π-elementen worden horizontaal getransporteerd. Alvorens ze recht te trekken, op de juiste plaats te brengen en af te regelen, worden de duw- en trekschoren en de leuninghouders bevestigd. Na de plaatsing van de vloerelementen kan onmiddellijk de randbeveiliging van de volgende verdieping aangebracht worden.

Let wel: Afhankelijk van de werfsituatie is het werken met duw- en trekschoren als valbeveiliging niet steeds een economisch haalbare oplossing. De keuze van het bouwsysteem heeft namelijk een aanzienlijke invloed op de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen. De nodige maatregelen bij toepassing van massieve betonwanden verschillen grondig van die bij dubbele wanden, die nadien opgestort moeten worden. Daar volstaan duw- en/of trekstaven aan de binnenzijde om de betonwand af te regelen. Om het opstorten van het beton in de holle ruimte van de dubbele wanden op een veilige manier te laten verlopen, moet dan weer een werkplatform langs de buitenzijde van de wanden aangebracht worden.

Wachtwapening

Het is niet alleen voordelig en effectief om bij het ontwerp een aantal doordachte veiligheidsmaatregelen te integreren, ook de planning kan de veiligheid beïnvloeden. De montagevolgorde heeft namelijk een invloed op de te treffen veiligheidsmaatregelen. Zo is het aan te raden om de verbindingen tussen de balken en kolommen pas op te gieten nadat de vloer geplaatst werd. Indien dit toch vroeger zou gebeuren, moet men vanop hoogte gaan gieten. Dat is niet meteen aan te raden, omdat het veiligheidsrisico’s met zich meebrengt, zoals het werken vanop ladders.

Nog effectiever dan het opgieten na het plaatsen van de vloer, is het gebruik van droge knopen. Zij verhogen de veiligheid en de snelheid van de uitvoering. Drogeknoopverbindingen worden gerealiseerd door storthulzen, de zogenaamde gaines, in de elementen te voorzien. Hier past de wachtwapening in. Na plaatsing worden ze opgegoten met een krimpvrije mortel.

Dit is een greep uit de vele maatregelen die mogelijk zijn om de veiligheid op de werf te verhogen bij het bouwen met prefab beton. (JM)

Bron: WTCB, Rapport nr. 10, Veiligheid bij de uitvoering van werken in geprefabriceerd beton.