Gemeentehuis Leopoldsburg – BREEAM Excellent met prefab beton

Sinds een jaar heeft de Limburgse gemeente Leopoldsburg haar nieuw administratief centrum in gebruik. Het project steekt niet alleen architecturaal boven het maaiveld uit, ook qua duurzaamheid werd er hoog gemikt. Het gemeentehuis is één van de eerste overheidsgebouwen met een BREEAM Excellent-score. Dat er ruim gebruik gemaakt wordt van prefab beton, vertellen we er uiteraard ook graag bij.

Leopoldsburg had al langer nood aan een centrali-sering en efficiënte aanpak van haar gemeentelijke en sociale diensten. De functies lagen verspreid over de gemeente, en vonden in de meeste gevallen onderdak in een verouderde infrastruc-tuur. De wedstrijd die de gemeente uitschreef was er één met visie. Dany Punie, waarnemend algemeen directeur van de gemeente Leopolds-burg: “Dat we nu één van de eerste publieke gebouwen met een BREEAM Excellent zijn, is mooi meegenomen. Ons was het er om te doen een gebouw neer te zetten dat ook voor de volgende generaties in alle opzichten relevant blijft. Het leek ons ook meer dan logisch dat je als overheid een voorbeeldfunctie bekleedt inzake duurzaamheid.”

Vanuit dat perspectief vond de gemeente het ook belangrijk om het stukje waardevol patrimo-nium van het vroegere historische gebouw te vrij-waren. Nogmaals Dany Punie: “Het oude deel van ons gemeentehuis omvatte een negentiende- eeuws, neoclassicistisch gebouw. De bijgebouwen dateer den uit verschillende periodes en waren voor ons minder van belang. We zochten een bouwteam dat de oorspronkelijke gevel op een intelligente manier zou bewaren.”

De wedstrijd die de gemeente daar-voor uitschreef, werd gewonnen door het team UAU Collectiv, ABT en Van Roey. Frederik Vaes, architect en zaak-voerder bij UAU Collectiv: “Ons plan voorzag in de grootst mogelijke opper-vlakte per medewerker zonder aan publieke ruimte in te boeten. Dat was één van de redenen waarom ons wed-strijdontwerp won. Daarnaast was ook onze bouwkost efficiënt en werd ons ontwerp gesmaakt. We gebruikten warme materialen, zodat er een sfeer-volle werkplek kon ontstaan, geen stan-daard kantoor. We hebben geopteerd voor een optimale leef- en werkkwali-teit.” Wat wellicht ook niet in het nadeel van de winnende partij speelde: UAU Collectiv ontwierp ook het stadhuis van Hasselt, samen met het NAC de enige twee publieke gebouwen met BREEAM Excellent in Vlaanderen.

Historisch Zicht

Op de vraag om het visueel waardevolle gevelzicht te bewaren, ging het team op een heel doordachte manier in, door de voorbouw van de achterbouw los te knippen. Het historisch gedeelte kon daardoor volledig worden teruggegeven aan de bewoners van Leopoldsburg, als multifunctionele ruimte. Frederik Vaes: “Deze sloop maakte het mogelijk om de historische voorbouw langs verschil-lende zijdes te bezichtigen, waardoor een visuele kwaliteit naar voor kwam die voordien niet zichtbaar was. Dit was één van de belangrijkste onderdelen van het concept van de nieuwbouw.”

De nieuwbouw kon daardoor ook zeer efficiënt worden opgetrokken, met veel aandacht voor comfort en functiona-liteit. De keuze voor het prefab beton-skelet en de prefab wanden gebeurde in samenspraak met de architect en de aannemer. Frederik Vaes: “Door-heen het hele ontwerp werd prefab beton gebruikt, onder andere prefab wanden, kolommen, balken en welfsels. Die keuze werd ingegeven door het feit dat er slechts een beperkte tijd was om te bouwen. De eerste pilaarzetting vond plaats op 4 augustus 2017, de ruwbouw was vervolgens in amper één maand tijd klaar.” Het team kon dankbaar gebruik maken van de snelheid die prefab biedt. Bovendien heeft de thermische inertie van het beton bijgedragen tot de ener-gie-efficiëntie, één van de vele factoren om een BREEAM Excellent te behalen. Dankzij het betonskelet kon bovendien gekozen worden voor vloerverwarming en koeling op basis van een Warmte Koude Opslag (WKO).

Samen werken aan duurzaamheid

Het gemeentehuis van Leopoldsburg is een van de eerste publieke gebouwen met een BREEAM-score, en als het aan Vaes ligt niet het laatste. “Duur-zaamheid is een zeer breed begrip. Een referentiekader en een objectieve beoordelingsmethode zijn belangrijk. Bij de BREEAM-methode wordt de duur zaamheid van een gebouw objec-tief geëvalueerd aan de hand van ver-schillende criteria, verdeeld over negen categorieën.”

Zo was het nodig om materialen te kiezen met een lage levenscycluskost. BREEAM houdt namelijk ook rekening met de recyclage en het hergebruik. Bovendien vraagt het denkwerk of en hoe het gebouw in de toekomst duur-zaam blijft. Het transport tijdens de bouw werd ook in rekening gebracht. Dat alle prefab elementen geleverd werden door bedrijven uit Lommel en Houthalen-Helchteren was geen toeval. Zo werd het aantal transportkilometers tot een minimum beperkt.

Frederik Vaes: “Uniek aan de BREE-AM-methode is dat álle stakeholders bewust omgaan met álle aspecten van duurzaamheid. In de praktijk bete-kent het dat alle stakeholders intensief samenwerken. Iedereen zit mee in het bad. Iedereen is medeverantwoorde-lijk om binnen de verschillende cate-gorieën een hoge score te halen. Het gemeentehuis van Leopoldsburg is voorbeeldig groepswerk, een gebouw dat gezien mag worden.”

• 

• 

• 

• 

Gemeentehuis Leopoldsburg, 2018
Opdrachtgever: Gemeente Leopoldsburg
Bouwteam: UAU Collectiv-ABT – Van Roey
Prefab betonelementen
Balken & Kolommen : Ergon nv
Betonwanden : Prefaco nv