Geluidschermen – Twee werven, twee toepassingen
Bij duurzame mobiliteit denken we aan wegen en straten waar weggebruikers zich veilig over kunnen verplaatsen. Maar bij de aanleg van grote wegen, moet evengoed gedacht worden aan de veiligheid en het comfort van de omwonenden. Op steeds meer plaatsen langs de autosnelweg wordt dan ook gebruik gemaakt van geluidsschermen. In dit artikel plaatsen we twee lopende werven met verschillende toepassingen in de kijker. Langs de E314 in Wilsele worden klassieke schermen geplaatst. Voor de R0 in Wezembeek-Oppem werd voor een combinatie van geïntegreerde en klassieke schermen gekozen. Opdrachtgever MOW, aannemer BAM Contractors en fabrikant Omnibeton schetsen het waarom van deze keuzes.
De werf in Wilsele kadert in het project ‘Leuven Noord’. Dat is een reeks infrastructuurwerken in Wilsele en Kessel-Lo, die de bereikbaarheid en de circulatie zal verbeteren en de verkeerssituatie veiliger maken. Peter Vanderheyden is projectleider voor de opdrachtgever, de afdeling Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse Gemeenschap. Hij licht toe: “Toen langsheen de E314 te Leuven en Wilsele een geluidsstudie werd uitgevoerd, bleek dat de oude, bestaande geluidsschermen niet voldeden aan de huidige normen. Er stonden schermen op die plek, maar die waren over het algemeen in zeer slechte staat. Bij de geluidsstudie bleek ook dat er op meer plaatsen schermen geplaatst moesten worden en dat deze bovendien hoger moesten zijn. Dit zal een voordeel opleveren voor de omwonenden, met name tussen de oprit ‘Herent’, richting Lummen en een eindje voorbij de Pleinstraat te Holsbeek.”
Ook langs de Ring rond Brussel (R0) in Wezembeek-Oppem en Kraainem worden geluidsschermen geplaatst om omwonenden nog beter te beschermen tegen geluidshinder van de snelweg. De bestaande geluidsschermen waren verouderd.
BETON: De geluidswanden op deze werven zijn van verschillende types. Vanwaar die verschillende keuzes?
Jo Lucas, commercieel directeur bij Omnibeton: “Bij de R0 koos men deels voor een geïntegreerd systeem. Daar zijn veiligheidsafbakening en geluidsmuur vervat in één systeem. Dit systeem is plaatsbesparend en heeft het grote voordeel dat er geen zware voorbereidende grondwerken nodig zijn, zoals het inheien van palen. Het systeem wordt losstaand geplaatst op een gewone, draagkrachtige fundering. Daardoor kan de wand ook verplaatst worden als er wegwerkzaamheden moeten gebeuren of als de infrastructuur van de weg zou veranderen.”
“Het feit dat de geïntegreerde wand minder ruimte inneemt dan een standaard geluidsscherm, kan voor de opdrachtgever drempelverlagend werken, omdat er werken kunnen uitgevoerd worden zonder dat er extra ruimte of oppervlakte moet worden opgegeven. Omdat inheien bij dit systeem niet nodig is, is het ook handig wanneer er veel ondergrondse leidingen liggen. In sommige gevallen kan zo voorkomen worden dat onteigeningen moeten gebeuren.”
Pieter Uyttendaele, senior site engineer bij BAM Contractors: “Bij de werf langs de R0 te Wezembeek-Oppem komen de twee soorten geluidsschermen aan bod. Er moet in totaal 7 km aan geluidsschermen geplaatst worden. Daarvan zijn 2,8 km geïntegreerde geluidsschermen en 4,3 km klassieke geluidsschermen. De werf wordt in twee zones opgedeeld. in het eerste deel komen de geluidsschermen vlak naast de snelweg te staan. Voor de eerste zone heeft de klant, Agentschap Wegen en Verkeer (een onderdeel van MOW of Ministerie van Openbare Werken) zelf gekozen voor het geïntegreerde systeem. Dit is voor ons ook een voordeel, aangezien de voorbereidende werken beperkt zijn en de plaatsing vlot kan gebeuren vanop de snelweg.”
“In het tweede deel ligt de snelweg ingegraven, dus lager dan het omliggend terrein, en komen de geluidsschermen bovenaan de taluds. In dit geval kozen we deels voor de klassieke schermen. Aangezien we bovenaan de talud van de snelweg, vlak achter de bewoners hun tuin moeten werken, is de toegang op sommige plaatsen zeer moeilijk en beperkt. Op deze plaatsen bewijzen de klassieke panelen van Omnibeton hun nut. De schermen zijn kleiner en lichter dan andere exemplaren op de markt. Daardoor zijn ze wendbaarder en kunnen we met kleinere machines tot achter de bewoners hun tuinen geraken.”
Jo Lucas: “Een standaard wand heeft het voordeel dat die moduleerbaarder is. Je bent flexibeler in de lengte – geïntegreerde muren zijn sowieso 3 m per element, maar je kan ook meer gaan spelen met de hoogte. De geïntegreerde profielen zijn beperkt tot 4,5 m. Voor de standaard wand worden HEA-profielen gebruikt (stalen constructiebalken in H-vorm, nvdr). Daarmee kan je wanden tot 10 m hoog monteren, in functie van de geluidslast die moet beperkt worden. Dat is erg hoog, meestal bereiken we een hoogte tot 6 m. Bij een geïntegreerd profiel zou de windbelasting te hoog zijn om de stabiliteit te garanderen.”
BETON: Zijn er akoestische kwaliteitsverschillen tussen beide systemen?
Jo Lucas: Op de basishoogte is de performantie akoestisch perfect gelijkwaardig. “We gebruiken voor beide systemen dezelfde materialen. De houtvezelbetonabsorber wordt in een vorm gelegd, daarover wordt nog een betonnen draagstructuur gegoten, die ook gewapend is. Het is de afstand tot de geluidsbron of de sterkte van de geluidsbron die ervoor zorgt dat muren een bepaalde hoogte nodig hebben. In sommige gevallen kom je er dus niet met een geïntegreerde wand, ondanks de gelijkwaardige akoestische kwaliteit.”
BETON: Worden de panelen altijd op maat gemaakt?
Jo Lucas: “Ja. Het is de hoogte van de muur en de windbelasting die de zwaarte van de HEA-profielen zal bepalen. Onze productie past zich aan aan de dikte die nodig is om de wanden in de profielen te schuiven. Ook de absorbers – het onderdeel dat de akoestische prestaties geeft – zijn aangepast aan de vereisten van de opdrachtgever. Verdere afwerking, zoals kleur of structuur, wordt ook per project bepaald.”
BETON: Hoe kiest u voor een bepaalde oplossing?
Peter Vanderheyden: “Voor de werf in Wilsele werd in de aanbestedingsdocumenten geen specifiek type van geluidsscherm opgelegd. De inschrijver kon vrij een type voorstellen dat voldeed aan de technische specificaties in het bestek. De goedkoopste regelmatige inschrijver was BAM Contractors, die voor producten van Omnibeton koos. Een voordeel van de schermen van Omnibeton is dat BAM Contractors deze schermen al vaak geplaatst heeft. Ze weten bijgevolg hoe deze schermen vlot en efficiënt kunnen geplaatst worden, waardoor er een hoog rendement van plaatsing kan gehaald worden. Persoonlijk vind ik een voordeel van deze panelen ook het aspect dat kleine beschadigingen op de werf of transportschade aan de geluidswerende elementen, lokaal kunnen hersteld worden door nieuwe geluidswerende ‘cassettes’ te bevestigen. Dat is uiteraard niet de bedoeling, maar wel een voordeel. Omnibeton heeft hiervoor ook een praktische procedure uitgewerkt. Na de plaatsing gaan de aanbestedende overheid en aannemer rond en duiden aan waar welke schade moet hersteld worden.”
BETON: Hoe verlopen de werven en welke zijn de uitdagingen?
Peter Verheyden: “Omdat het over heel wat vierkante meters gaat – ca. 8.300 m², is de afstemming van de productie op het plaatsingsritme van de werf een grote uitdaging. Ingevolge de COVID-19 crisis met tijdelijke inactiviteit van productie en plaatsing, was dit een nog grotere uitdaging.”
Jo Lucas: “De afstemming van productie en plaatsingsritme is iets waar wij inderdaad zeer veel aandacht aan besteden. Zeker voor geïntegreerde geluidsmuren proberen wij zoveel mogelijk gebruik te maken van transport via schepen. De flow van de elementen op de werf moet perfect zijn. We hebben overigens voor beide werven positieve feedback gekregen over het feit dat alles vlot verloopt.”
Pieter Uyttendaele: “Voor de de toelevering van de geïntegreerde elementen koos Omnibeton voor transport per schip naar de laadkaaien van de Willebroekse vaart in Laken. Hierdoor werden de rijtijden van de vrachtwagens gereduceerd en kon het snelle leveringstempo gegarandeerd worden. Ook de verdere samenwerking met Omnibeton verliep zeer vlot, dankzij hun grote betrokkenheid en flexibiliteit naar de uitvoering toe. Voor de werf in Wezembeek-Oppem werken we met een kleurenpatroon, wat altijd een extra uitdaging qua logistiek meebrengt.” (KDA)
PLAATSEN VAN GELUIDSWANDEN INSTALLATION DES ÉCRANS ANTIBRUITWezembeek-Oppem (R0) & Wilsele (E314) 2020
Opdrachtgever: Agentschap Wegen en Verkeer (Afdeling Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse Gemeenschap)
Aannemer & Studiebureau: BAM Contractors
Geluidswanden: Omnibeton nv
