“In de bouw worden we ook geconfronteerd met halve waarheden. Marketingargumenten worden voorgesteld als feiten waarvan men hoopt dat het grote publiek ze snel oppikt”
Bij de aanvang van het academiejaar roep ik wetenschappers op om kritisch te blijven denken...
“‘Factless politics’, een term vaak gehoord in de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen van 2016, wijst op het feit dat politici zich durven bedienen van ‘waarheden’ zonder dat er feiten voorhanden zijn om die waarheid te staven. Halve waarheden, verzinsels zelfs, die het grote gelijk van de persoon in kwestie moeten onderbouwen.
In de bouw worden we ook geconfronteerd met halve waarheden. Marketingargumenten worden voorgesteld als feiten waarvan men hoopt dat het grote publiek ze snel oppikt.
Zo komt het bijvoorbeeld dat iedereen een mening heeft over de brandweerstand of over de milieu-impact van hout, zonder daarbij de feiten te kennen. Hoe moeten we hier mee omgaan? Hoe komen feiten boven water? Kritisch denken! Daarbij is de wetenschap een groot hulpmiddel. Wetenschappers horen immers van nature te twijfelen, te denken, te vorsen om zo bij te dragen tot een voortschrijdend inzicht dat convergeert naar de waarheid, ook al is die tijdelijk van aard. De wetenschap als baken van vertrouwen. Maar ook dat werd tijdens de coronacrisis aangetast. Wie de sociale media, Twitter in het bijzonder, in de gaten houdt, is er vaak getuige van hoe beperkte communicatievaardigheden van wetenschappers en hun keuze om ingewikkelde materie in een beperkt aantal karakters te ventileren, leidt tot verlies van context en nuance. Wanneer het grote publiek die beperkte informatie gebruikt om het eigen gelijk te bevestigen in plaats van dat gelijk in vraag te stellen, is er van kritisch denken geen sprake meer, ontstaat er polarisatie en wordt het vertrouwen in de wetenschap aangetast.
Bij de aanvang van het academiejaar roep ik wetenschappers op om kritisch te blijven denken, aandacht te hebben voor het belang van duidelijke wetenschapscommunicatie en om hun boodschap af te stemmen op het platform dat ze wensen te gebruiken en het publiek dat ze wensen te bereiken. Wellicht kunnen we op die manier het vertrouwen in de wetenschap herstellen.“
